Muzeum Ziemi Wiśnickiej
Muzeum Ziemi Wiśnickiej
Na skraju historycznego miasta, przy drodze wiodącej z zamku na rynek, zachował się budynek Zakładu Ubogich (zwanego dawniej szpitalem), założonego w 1641 przez Stanisława Lubomirskiego. Pierwotnie służył opieką biedakom i starcom z klucza wiśnickiego. W XIX wieku majątek szpitala szacowano na 5000 zł reńskich (był w dyspozycji miejscowego proboszcza). Po remoncie mocno zniszczonego budynku, w 2002 otwarto tu Muzeum Ziemi Wiśnickiej. Jego zadaniem jest gromadzenie i dokumentowanie pamiątek regionalnych (pamiątki z okresu II wojny światowej, medale, książki i stare dokumenty, fotografie Wiśnicza, a nawet oryginalne kajdany z wiśnickiego więzienia i jedyny zachowany przedwojenny uniform Straży Więziennej). Jednym z cenniejszych eksponatów jest odnaleziona w 2006, podczas budowy stadionu, XVII-wieczna lufa armatnia ozdobiona herbem Stanisława Lubomirskiego. Wiśnicka lufa jest jedną z czterech zachowanych, kiedyś należących do rodu; pozostałe znajdują się na Wawelu, ale ta jest najstarsza. Placówka gromadzi też dzieła sztuki związane z regionem i pochodzącymi stąd artystami m.in. Stanisława Klimowskiego, Jana Stasiniewicza, Mariana Rojka czy ks. Stanisława Nowaka. Jedna z sal poświęcona jest twórczości prof. Czesława Dźwigaja (projekty witraży, płaskorzeźbiony cykl „Elegie”, medale pamiątkowe oraz „Fantasmagorie” miniatury odlane z brązu); zobaczyć też można osobiste dary św. Jana Pawła II: piuskę i różaniec. W 2008 Muzeum Ziemi Wiśnickiej przejęło w użytkowanie zamek Kmitów i Lubomirskich. W części sal prezentowana jest ekspozycja związana z przeszłością rezydencji. Muzeum, wspólnie z Miejskim Ośrodkiem Kultury w Nowym Wiśniczu, organizuje wiele imprez popularyzujących zamek, miasto i region, m.in. „Ferie z duchami” – formę lekcji historii połączonych ze zwiedzaniem niedostępnych na co dzień podziemi zamku.